Skip to main content

Теориясы: 05 Рационал өрнектерді тепе-тең түрлендіру -2

Тапсырма

Айнымалының барлық рұқсат етілген мәндеріндегі өрнек мәнін табыңыз:

\(\displaystyle (4a^2 - 36) \cdot \bigg(\frac{1}{2a -6} - \frac{1}{2a +6}\bigg)=\)

Шешім

Ортақ бөлгішке келтіре отырып, жақшадағы бөлшектерді азайтуды орындайық:

\(\displaystyle \begin{aligned}\frac{1}{2a -6}^{\backslash \color{blue}{2a +6}} - \frac{1}{2a +6}^{\backslash \color{green}{2a -6}}=\frac{\color{blue}{2a +6}}{(2a -6)\color{blue}{(2a +6)}}- \frac{\color{green}{2a -6}}{(2a +6)\color{green}{(2a -6)}}=\\[10px]=\frac{(2a +6)-(2a -6)}{(2a -6)(2a +6)}=\frac{\cancel{2a}+6-\cancel{2a}+6}{(2a -6)(2a +6)}=\frac{12}{(2a -6)(2a +6)}{\small.}\end{aligned}\)


Келесі әрекетті орындайық: алынған нәтижеге \(\displaystyle (4a^2 - 36)\) көбейтеміз.

Сонда бізде:

\(\displaystyle (4a^2 - 36)\cdot \frac{12}{(2a -6)(2a +6)}=\frac{(4a^2 - 36)\cdot12}{(2a -6)(2a +6)}{\small.}\)


Бөлшекті қысқарту үшін оның алымын квадраттар айырмасының формуласы бойынша көбейткіштерге жіктейміз:

\(\displaystyle \frac{(4a^2 - 36)\cdot12}{(2a -6)(2a +6)}=\frac{(2a -6)(2a +6)\cdot12}{(2a -6)(2a +6)}{\small.}\)


Бөлшекті қысқарта отырып, келесі жауапты аламыз:

\(\displaystyle \frac{\cancel {(2a -6)}\,\cancel {(2a +6)}\cdot12}{\cancel {(2a -6)}\,\cancel {(2a +6)}}=12{\small.}\)


Осылайша, келесі теңдік тізбегі дұрыс болады:

\(\displaystyle \begin{aligned}(4a^2 - 36) \cdot \bigg(\frac{1}{2a -6} - \frac{1}{2a +6}\bigg)=(4a^2 - 36) \cdot \frac{(2a +6)-(2a -6)}{(2a -6)(2a +6)}=\\[12px]=(4a^2 - 36) \cdot\frac{12}{(2a -6)(2a +6)}=\frac{(4a^2 - 36)\cdot12}{(2a -6)(2a +6)}=\\[12px]=\frac{(2a -6)(2a +6)\cdot12}{(2a -6)(2a +6)}=12{\small.}\end{aligned}\)


Жауабы: \(\displaystyle 12{\small.} \)