Skip to main content

Теориясы: Дискриминант арқылы түбірлерді табу

Тапсырма

Квадрат теңдеудің түбірін табыңыз:

\(\displaystyle x^2-10x+23=0\)

\(\displaystyle x_1=\)
5+\sqrt{2}
\(\displaystyle x_2=\)
5-\sqrt{2}
Шешім

Ережені қолданайық

Правило

Келтірілген квадрат теңдеудің шешімі

Квадрат теңдеуді шешу үшін 

\(\displaystyle x^2+\color{green}{ b}x+\color{red}{ c}=0\)

формула бойынша дискриминантты табамыз:

\(\displaystyle {\rm D}=\color{green}{ b}^2-4\color{red}{ c}{\small .}\)

  • егер \(\displaystyle {\rm D}<0{\small ,}\) болса, онда нақты шешімдер жоқ,
  • егер \(\displaystyle {\rm D}=0{\small ,}\) болса, онда бізде бір (екі сәйкес) шешім бар \(\displaystyle x=-\frac{b}{2} {\small ,}\)
  • егер \(\displaystyle {\rm D}>0{\small ,}\) болса, онда

\(\displaystyle x_1=\frac{-b+\sqrt{{\rm D}}}{2}\)

\(\displaystyle x_2=\frac{-b-\sqrt{{\rm D}}}{2}\)

теңдеуді оның коэффициенттерін бөліп алу арқылы жазайық:

\(\displaystyle x^2-10x+23=x^2\color{green}{ -10}x+\color{red}{ 23}{\small . }\)

Сонда  \(\displaystyle \color{green}{ b}=\color{green}{ -10}, \color{red}{ c}=\color{red}{ 23}{\small .} \)

Дискриминантты есептеу үшін формуланы қолданайық:

\(\displaystyle {\rm D}=\color{green}{ b}^2-4\color{red}{ c}{\small .}\)

Сондықтан

\(\displaystyle {\rm D}= (\color{green}{ -10})^2-4\cdot \color{red}{ 23}=100-92=8\)
және
\(\displaystyle \sqrt{\rm D}=\sqrt{ 8}=\sqrt{4\cdot 2}= 2\sqrt{2} {\small .} \)

Демек, теңдеудің түбірлері мыналарға тең

\(\displaystyle x_1=\frac{-(-10)+\sqrt{8}}{2}=\frac{10+2\sqrt{2} }{ 2 }=5+\sqrt{2} {\small ,}\)

\(\displaystyle x_2=\frac{-(-10)-\sqrt{8}}{2}=\frac{ 10-2\sqrt{2} }{ 2 }=5-\sqrt{2} {\small .}\)


Жауабы: \(\displaystyle x_1=5+\sqrt{2}{\small ,} \, x_2=5-\sqrt{2}{\small .} \)