Skip to main content

Теориясы: Толық квадратты айыру және берілген квадрат теңдеудің дискриминанты

Тапсырма

Теңдеудің сол жағындағы толық квадратты таңдаңыз:

\(\displaystyle x^2+ x\cdot d=-c\)

 \(\displaystyle \Big(\)
x+\frac{d}{2}
\(\displaystyle \Big)^2=\)
\frac{d^2}{4}
\(\displaystyle -c\)
Шешім

Формуланы қолдана отырып, толық квадратты таңдайық.

Қосынды квадраты

 \(\displaystyle x^2+x\cdot d\) өрнегін екі еселенген көбейтінді анық жазылатындай етіп қайта жазайық:

\(\displaystyle x^2+\color{red}{2}\cdot \frac{ x\cdot d}{ \color{red}{2} }=x^2+\color{red}{2}\cdot x \cdot \frac{d}{2}{\small .}\)

Қосынды квадратының формуласы мен өрнегімізді салыстырайық:

\(\displaystyle \begin{aligned} &\color{blue}{a}^2+\color{red}{2}\cdot \color{blue}{a} \cdot \color{green}{b}+\color{green}{b}^2\\&\color{blue}{x}^2+ \color{red}{2}\cdot \color{blue}{x}\cdot \color{green}{\frac{d}{2}}\,+\,?\end{aligned}\)

 \(\displaystyle \color{blue}{a} \rightarrow \color{blue}{ x}\) және \(\displaystyle \color{green}{b} \rightarrow \color{green}{ \frac{d}{2}}{\small , }\)аламыз,  және қосындының квадратын алу үшін төменгі өрнекке \(\displaystyle \color{green}{b^2} \rightarrow\color{green}{\frac{d^2}{4}}{\small ,}\) қосу керек,

яғни

\(\displaystyle \begin{aligned} &\color{blue}{a}^2+\color{red}{2}\cdot \color{blue}{a} \cdot \color{green}{b}+\color{green}{b}^2\\&\color{blue}{x}^2+ \color{red}{2}\cdot \color{blue}{x}\cdot \color{green}{\frac{d}{2}}\,+\color{green}{\frac{d^2}{4}}{\small .}\end{aligned}\)

Сондықтан

\(\displaystyle x^2+x\cdot d=-c\)

өрнегін екі жағынан да \(\displaystyle \color{green}{\frac{d^2}{4}}{\small }\) қосылғышымен толықтырайық:

\(\displaystyle x^2+x\cdot d+\color{green}{\frac{d^2}{4}}=\color{green}{\frac{d^2}{4}}-c{\small ,}\)

және сол жақтағы қосынды квадратын қысқартамыз:

\(\displaystyle x^2+2\cdot x\cdot \frac{d}{2}+\frac{d^2}{4}=\frac{d^2}{4}-c{\small ; }\)

\(\displaystyle \left(x+\frac{d}{2}\right)^2=\frac{d^2}{4}-c{\small .}\)

Жауабы: \(\displaystyle \left(x+\frac{d}{2}\right)^2=\frac{d^2}{4}-c{\small .}\)