Skip to main content

Теориясы: Теңсіздіктердің көбейтіндісі

Тапсырма

 \(\displaystyle a\) және \(\displaystyle b\) теріс сандары үшін \(\displaystyle a>b{\small }\) екені белгілі. Салыстырыңыз:

\(\displaystyle a^{\,2}\)\(\displaystyle b^{\,2}\)

Шешім

Правило

Егер \(\displaystyle \color{blue}{a},\, \color{green}{b},\, \color{blue}{x},\, \color{green}{y}\) оң сандары үшін келесілер дұрыс болса

\(\displaystyle \color{blue}{a}<\color{green}{b}\) және \(\displaystyle \color{blue}{x}<\color{green}{y}{\small , }\) 

онда

\(\displaystyle \color{blue}{a}\cdot \color{blue}{x}<\color{green}{b}\cdot \color{green}{y}{\small . }\)

Жалпы жағдайда теңсіздіктер көбейтіндісінің ережесі тек теріс емес сандар үшін қолданылады.

 \(\displaystyle a\) және \(\displaystyle b\) – теріс сандар болғандықтан, онда \(\displaystyle -a\) және \(\displaystyle -b\) –  оң болады.

 \(\displaystyle -a\) және \(\displaystyle -b{\small }\) оң сандарын салыстыру үшін  \(\displaystyle a>b\) теңсіздігін \(\displaystyle -1{\small }\) көбейтеміз Төмендегіні аламыз:

 \(\displaystyle -a<-b{\small .}\)

Енді \(\displaystyle -a\) және \(\displaystyle -b\) оң болғандықтан, онда \(\displaystyle \color{blue}{-a}<\color{green}{-b}\) және \(\displaystyle \color{blue}{-a}<\color{green}{-b}{\small }\) } теңсіздіктер көбейтіндісінің ережесін қолдануға болады. Төмендегіні аламыз:

\(\displaystyle \color{blue}{-a} \cdot (\color{blue}{-a}\,)<\color{green}{-b} \cdot (\color{green}{-b}\,){\small ,}\)

яғни

\(\displaystyle a^{\,2}<b^{\,2}{\small .}\)

Жауабы: \(\displaystyle a^{\,2}<b^{\,2}{\small .}\)


Замечание / комментарий
Есепті басқа жолмен шешейік.

Алдымен шарт бойынша \(\displaystyle a<0 \) және \(\displaystyle b<0{\small } \) болғандықтан, онда \(\displaystyle a+b<0{\small } \) яғни \(\displaystyle a+b\) теріс сан екенін ескерейік.

Әрі қарай \(\displaystyle a>b{\small } \) болғандықтан, онда \(\displaystyle a-b>0{\small . } \)

 \(\displaystyle a-b>0 \) теңсіздігін \(\displaystyle a+b\) теріс санына көбейтейік (бұл жағдайда теңсіздік таңбасы қарама қарсы таңбаға өзгереді). Төмендегіні аламыз:

\(\displaystyle (a-b\,)(a+b\,)<0{\small . } \)

Квадраттар айырмасының формуласы бойынша жақшаларды ашып, мынаны аламыз

\(\displaystyle a^{\,2}-b^{\,2}<0{\small , } \)

яғни

\(\displaystyle a^{\,2}<b^{\,2}{\small .}\)

Жауабы: \(\displaystyle a^{\,2}<b^{\,2}{\small .}\)