Skip to main content

Теориясы: Айырманың толық квадратына толықтыру-1

Тапсырма

\(\displaystyle x\) параметрін оң деп санай отырып, өрнекті оң сандардың айырмасының толық квадраты шығатындай етіп екі еселенген көбейтіндімен толықтырып, жазыңыз:

 

\(\displaystyle x^{\,2}-\)\(\displaystyle +9^2=\big(\)\(\displaystyle \big)^2\)

Шешім

Бізге

\(\displaystyle x^{\,2}-\,\color{red}{?}+9^2\)

өрнегі айырманың толық квадраты болып табылатындығы және екі еселенген көбейтіндіні табу керек екендігі белгілі.

Демек, кейбір \(\displaystyle a\) және \(\displaystyle b\) үшін

\(\displaystyle x^{\,2}-\,\color{red}{?}+9^2=(a-b\,)^2,\)

\(\displaystyle x^{\,2}-\,\color{red}{?}+9^2=a^{\, 2}-\color{red}{2ab}+b^{\, 2}\)

Бізге

\(\displaystyle a^{\, 2}=x^{\, 2},\)

\(\displaystyle b^{\, 2}=9^2\) квадраттар белгілі,

бірақ

\(\displaystyle 2ab=\,\color{red}{?}\) екі еселенген көбейтіндісі белгісіз.

\(\displaystyle a^{\, 2}=x^{\, 2}\) дегеннен \(\displaystyle a\)  \(\displaystyle \color{blue}{x}\) немесе \(\displaystyle \color{green}{-x}\) болуы мүмкін екендігі шығады (теңдеуінің шешімін қараңыз \(\displaystyle X^{\,2}=a^{\,2}\)).

\(\displaystyle b^{\, 2}=9^2\) дегеннен   \(\displaystyle b\)  \(\displaystyle \color{blue}{9}\) немесе \(\displaystyle \color{green}{-9}\) болуы мүмкін екендігі шығады (теңдеуінің шешімін қараңыз \(\displaystyle X^{\,2}=a^{\,2}\)).

\(\displaystyle x\) параметрі оң және бізге оң сандардың айырмасының квадратын алу қажет болғандықтан, онда \(\displaystyle a\) және \(\displaystyle b\) оң, яғни "+" таңбасымен аламыз:

\(\displaystyle a=\color{blue}{x},\)

\(\displaystyle b=\color{blue}{9}.\)

Сонда

\(\displaystyle 2ab=2\cdot x\cdot 9,\)

\(\displaystyle 2ab=18x.\)

Осылайша,

\(\displaystyle x^{\,2}-\,\color{red}{?}+9^2=x^{\,2}-18x+9^2\)

және

\(\displaystyle x^{\,2}-{\bf 18x}+9^2=({\bf x-9})^2.\)


Жауабы: \(\displaystyle x^{\,2}-{\bf 18x}+9^2=({\bf x-9})^2.\)