Есепті шешіңіз:
\(\displaystyle x\) қаздан \(\displaystyle 4\) кг мамық алынады,
ал \(\displaystyle 300\) қаздан \(\displaystyle 8\) кг мамық алады.
\(\displaystyle x\)= қаз
Біздің жағдайда келесі қатынас бар:
| \(\displaystyle x\) қаз | \(\displaystyle 4\) кг мамық, | |
| \(\displaystyle 300\) қаз | \(\displaystyle 8\) кг мамық. |
Мұнда келесі шамалар қолданылады: қаздар саны және мамық кг мөлшері.
Тура пропорционалдылық
Егер есепте бір шаманы бірнеше есе арттырған кезде, басқа шама бірдей мөлшерде артса, онда бұл есеп тура пропорционалдылыққа арналған есеп болып табылады.
Егер есепте бір шаманы бірнеше есе азайту кезінде басқа шама бірдей мөлшерде азаятын болса, онда бұл есеп тура пропорционалдылыққа арналған есеп болып табылады.
Бір қаздан шыққан мамықтың саны өзгермейтіндіктен, қаздардың саны бірнеше есе артқан болса, алынған мамықтың саны да бірнеше есе артады. Демек, бұл есеп тура пропорционалдылыққа арналған есеп болып табылады.
Келесі тура пропорционалдылық берілсін:
\(\displaystyle c\) шамасы \(\displaystyle d\) жататындықтан
\(\displaystyle a\) шамасы \(\displaystyle b\) жатады
Сонда
\(\displaystyle a\cdot d=b\cdot c\).
Осылайша, келесі теңдеуді жазуға болады:
\(\displaystyle x\cdot 8=4\cdot 300\).
Сонда
\(\displaystyle x=\frac{1200}{8}=150\).
Жауабы: \(\displaystyle 150\) қаз.