Көбейтіндіні есептеу:
\(\displaystyle 0\) | \(\displaystyle ,\) | \(\displaystyle 5\) | \(\displaystyle 7\) | |
\(\displaystyle \times\) | ||||
\(\displaystyle 7\) | ||||
\(\displaystyle ,\) |
Көбейту алгоритмі натурал сандарды көбейтумен бірдей, тек кейін көбейтіндіде үтірден кейінгі цифрлардың дәл сондай санын қалдыру үшін бастапқы ондық бөлшекте үтірден кейінгі цифрлардың санын есте сақтау қажет.
\(\displaystyle 0,\bf{57}\) ондық бөлшегі үтірден кейін екі цифрға ие.
Бірінші амал
Ондық бөлшектің үтірін алып тастаймыз:
\(\displaystyle 0,57 \rightarrow 057 \rightarrow 57 \).
Екінші амал
Натурал сандарды бағанмен көбейтеміз:
\(\displaystyle 5\) | \(\displaystyle 7\) | ||
\(\displaystyle \times\) | |||
\(\displaystyle 7\) | |||
\(\displaystyle \bf3\) | \(\displaystyle \bf9\) | \(\displaystyle \bf9\) |
Үшінші амал
Үтірді оңнан солға қарай екі цифрды санап, \(\displaystyle 399\) көбейту нәтижесіне қайтарамыз:
\(\displaystyle 399 \rightarrow 3,99\).
Жауабы: \(\displaystyle 3,99 \).
Анықтама бойынша, \(\displaystyle 0,57=\frac{57}{100}\) (мұнда бөлгіште \(\displaystyle 100\) саны тұр, ол үтірден кейін екі цифрды береді).
Осылайша,
\(\displaystyle 0,57 \cdot 7=\frac{57}{100}\cdot 7=\frac{57\cdot 7}{100}=\frac{399}{100}\)
және
\(\displaystyle \frac{399}{100}=3,99\) (мұнда тағы да бөлгіште \(\displaystyle 100\) саны тұр, сондықтан үтір қою үшін оңнан солға қарай екі цифрды санаймыз).