Skip to main content

Теориясы: Oy осі бойымен қысу немесе созу және график \(\displaystyle \small y= - k\cdot x^2 \)

Тапсырма

\(\displaystyle y=-\frac{ x^2}{0{,}4}\) квадраттық функциясының графигі \(\displaystyle y=-x^2\) квадраттық функциясынан алынған

\(\displaystyle \rm OY \) осі бойымен
2,5
есе жолымен.

 

Шешім

\(\displaystyle y=\color{blue}{ -x^2}\) параболасының графигі барлық нақты \(\displaystyle x{\small }\) сандары үшін \(\displaystyle \{(\color{blue}{ x};\, \color{blue}{ -x^2}) \}\) түрінің нүктелер жиыны болып табылады. 

\(\displaystyle y=\color{red}{ -\frac{x^2}{0{,}4}}=\color{red}{ \frac{ -x^2}{\phantom{1}\frac{ 4}{ 10 }\phantom{1}}}=\color{red}{ -2{,}5x^2}\) параболасының графигі барлық нақты \(\displaystyle x{\small }\) сандары үшін \(\displaystyle \{(\color{red}{ x};\, \color{red}{ -2{,}5x^2}) \}\) түрінің нүктелер жиыны болып табылады.  

\(\displaystyle y=-x^2 \) параболасының \(\displaystyle \rm OY \) осі бойымен \(\displaystyle k \) есе созылуы -  бұл графиктің барлық \(\displaystyle (x; -x^2) \) нүктелері үшін \(\displaystyle y \) координатасын \(\displaystyle k>1{\small }\) болғандағы  \(\displaystyle k \) көбейту.


\(\displaystyle y=\color{blue}{-x^2} \) және \(\displaystyle y=\color{red}{-2{,}5x^2}{\small } \) параболалары үшін \(\displaystyle y \) координатасының қалай өзгергенін салыстырып көрейік:

\(\displaystyle \color{blue}{-x^2}\longrightarrow\,\color{red}{-2{,}5x^2} \)

Яғни бұрын \(\displaystyle \color{blue}{ -x^2}{ \small } \) болған, және енді \(\displaystyle \color{red}{ -2.5x^2}{\small } \) болды.  Демек, \(\displaystyle y \) координатасы

\(\displaystyle \frac{ \color{red}{ -2{,}5x^2}}{ \color{blue}{ -x^2}}=2{,}5{\small } \) көбейтілді


\(\displaystyle 2>1{ \small } \) болғандықтан, бұл \(\displaystyle y \) координатасы \(\displaystyle 2{,}5>1{ \small } \) көбейтілгенін білдіреді.

Демек, \(\displaystyle y=-x^2 \) параболасының графигін \(\displaystyle \rm OY \) осі бойымен \(\displaystyle 2{,}5\) есе созу орын алды.  

Жауабы: \(\displaystyle y=-x^2 \) параболасының графигі \(\displaystyle \rm OY \) осі бойымен \(\displaystyle 2{,}5\) есе созылған.