Skip to main content

Теориясы: Түбірді жуықтап есептеу (ондыққа дейін)

Тапсырма

Ондыққа дейінгі дәлдікпен дөңгелектемей түбір мәнін табыңыз:

\(\displaystyle \sqrt{22}=\)\(\displaystyle ,\)\(\displaystyle \ldots\)

Шешім

Правило

Кез-келген \(\displaystyle a,\, b\) натурал сандары үшін келесілер дұрыс

\(\displaystyle \sqrt{a^{\,2}-b} \approx a-\frac{b}{2a}{\small .}\)

\(\displaystyle 22{\small }\)- ден үлкен натурал санның квадраты болып табылатын ең кіші сан  –  бұл \(\displaystyle \color{blue}{25}=\color{blue}{5^2}\) (натурал санның ең жақын үлкен квадраты).      

Онда келесіні жазуға болады:

\(\displaystyle 22=\color{blue}{25}-\color{green}{3}=\color{blue}{5^2}-\color{green}{3}{\small .}\)

Түбірдің жуық мәнін беретін формуланы қолданайық:

\(\displaystyle \sqrt{22}=\sqrt{\color{blue}{5^2}-\color{green}{3}}\approx \color{blue}{5}-\frac{\color{green}{3}}{2\cdot\color{blue}{5}}=4{,}7\ldots\)

Демек, мынаны болжауға болады

\(\displaystyle \sqrt{22}=4{,}7\ldots\)

 

Аталған көріністің дұрыстығын тексерейік.

Дәлдікті тексеру

\(\displaystyle (4{,}7)^2\) табамыз:

\(\displaystyle (4{,}7)^2= 22.09 > 22{\small .}\)

Алынған сан \(\displaystyle 22{\small }\)- ден үлкен болғандықтан, келесі қадамда санды \(\displaystyle \color{red}{0{,}1}{\small }\) азайтамыз, яғни \(\displaystyle 4{,}7\color{red}{-0{,}1}=4.6 {\small :}\)     

\(\displaystyle (4.6)^2=21.16 < 22{\small .}\)

Сондықтан

\(\displaystyle (4.6)^2 < 22 <(4.7)^2{\small ,}\)

\(\displaystyle \sqrt{(4.6)^2}<\sqrt{22}<\sqrt{(4.7)^2}{\small ,}\)

\(\displaystyle 4.6 < \sqrt{22}< 4.7{\small .}\)


Осылайша, бізге дөңгелектемей ондыққа дейін түбір мәнін табу үшін алынған санды \(\displaystyle 0{,}1{\small }\) азайтуға тура келді:          

\(\displaystyle \sqrt{22}=4{,}{\bf 6}\ldots\)

 

Жауабы: \(\displaystyle \sqrt{22}=4.6 \ldots \)