Skip to main content

Теориясы: Бөлшектердің теңдігі

Тапсырма

Дұрыс белгіні таңданыз:

\(\displaystyle \frac{a^2x+a^2}{3ya^2+3a^2}\) \(\displaystyle \frac{bx+b}{3by+3b}{\small .}\)

Шешім

Бөлшектің негізгі қасиеті арқылы шешу

Определение

Егер \(\displaystyle \frac{A}{B}\) – рационалды бөлшек, \(\displaystyle C\) – нөлдік емес сан немесе нөлдік емес көпмүше болса, онда

\(\displaystyle \frac{A}{B}=\frac{A\cdot C}{B \cdot C}{\small .}\)

Бірінші бөлшекті жеңілдетеміз:

\(\displaystyle \color{green}{\frac{a^2x+a^2}{3ya^2+3a^2}=\frac{a^2(x+1)}{3a^2(y+1)}=\frac{\cancel{a^2}(x+1)}{3\cancel{a^2}(y+1)}=\frac{x+1}{3(y+1)}}{\small .}\)

Екінші бөлшекті жеңілдетеміз:

\(\displaystyle \color{blue}{\frac{bx+b}{3by+3b}=\frac{b(x+1)}{3b(y+1)}=\frac{\cancel{b}(x+1)}{3\cancel{b}(y+1)}=\frac{x+1}{3(y+1)}}{\small .}\)

Онда

\(\displaystyle \color{green}{\frac{a^2x+a^2}{3ya^2+3a^2}=\frac{x+1}{3(y+1)}}=\color{blue}{\frac{x+1}{3(y+1)}=\frac{bx+b}{3by+3b}}{\small .}\)

Осылайша,

\(\displaystyle \frac{a^2x+a^2}{3ya^2+3a^2}=\frac{bx+b}{3by+3b}{\small .}\)

Критерий арқылы шешу

Правило

Бөлшектердің теңдік критерийі

\(\displaystyle \frac{\color{green}{A}}{\color{green}{B}}=\frac{\color{blue}{X}}{\color{blue}{Y}}\) болған кезде және тек қана сол кезде \(\displaystyle \color{green}{A}\cdot \color{blue}{Y}=\color{blue}{X}\cdot \color{green}{B}\)

\(\displaystyle \frac{\color{green}{a^2x+a^2}}{\color{green}{3ya^2+3a^2}}\) және \(\displaystyle \frac{\color{blue}{bx+b}}{\color{blue}{3by+3b}}{\small}\) бөлшектеріне критерийлерді қолданамыз.

Бірінші бөлшектің алымы мен екінші бөлшектің көбейтіндісін табамыз:

\(\displaystyle (\color{green}{a^2x+a^2}) \cdot (\color{blue}{3by+3b})=3a^2bxy+3a^2by+3a^2bx+3a^2b{\small .}\)

Бірінші бөлшектің азайғышы мен екінші бөлшектің алымының көбейтіндісін табамыз:

\(\displaystyle (\color{green}{3ya^2+3a^2}) \cdot (\color{blue}{bx+b})=3a^2bxy+3a^2bx+3a^2by+3a^2b{\small .}\)

\(\displaystyle 3a^2bxy+3a^2by+3a^2bx+3a^2b=3a^2bxy+3a^2by+3a^2bx+3a^2b{\small}\)

болғандықтан, онда \(\displaystyle \frac{a^2x+a^2}{3ya^2+3a^2}=\frac{bx+b}{3by+3b}{\small .}\)

Жауабы: \(\displaystyle \frac{a^2x+a^2}{3ya^2+3a^2}=\frac{bx+b}{3by+3b}{\small .}\)