Skip to main content

Теориясы: Бағаналы диаграмма негіздері

Тапсырма

Кестеде күн мен Күн жүйесінің кейбір планеталары арасындағы қашықтық туралы мәліметтер келтірілген.

Ұсынылған үш бағаналы диаграмманың ішінен кестеде берілген деректерді дұрыс сипаттайтын диаграмманы таңдаңыз.

Шешім

Кесте деректері негізінде бағаналы диаграмма құрамыз және оны шарттың үш диаграммасымен салыстырайық.

Ең алдымен,– кестеде келтірілген ең үлкен \(\displaystyle 230\) миллион км. тең Марс пен Күн арасындағы қашықтық екендігін айта кетейік.

Төрт бірдей аралықты белгілейтін көлденең осьті сызамыз. Интервалдардың әрқайсысының астында планеталардың аттарын кестеде ұстанатын ретпен жазамыз.

Содан кейін тік осьті сызамыз, онда алдымен күнге дейінгі қашықтық мәндерінің аралығын белгілейміз:

  • ең төменгі мәнді тең қабылдаймыз \(\displaystyle 0 {\small ;}\)
  • ең жоғарғы-Марс пен Күн арасындағы қашықтықтан сәл артық-мысалы, \(\displaystyle 250\) млн. км.

Енді бұл аралықты кестедегі қашықтық мәндерінің еселігі бойынша  \(\displaystyle 10\) миллион км тең кесінділерге бөлеміз.

Суретте көлденең сызықтар \(\displaystyle 10\) миллион км тең аралықта жүргізілгенін ескереміз, алайда әр екінші бөлімге қол қойылды.

Яғни, бөлімдердің қолтаңбалары-планеталар мен Күн арасындағы қашықтықты білдіретін сандар диаграммада \(\displaystyle 20\) миллион км аралықпен бейнеленген.

Енді планета атауларының әрқайсысының үстінде ені бірдей (көлденеңінен) тіктөртбұрыштарды және кестеде келтірілген мәндерге сәйкес ұзындықтарды, яғни сәйкес планетадан Күнге дейінгі қашықтықтардың мәндерін бейнелейміз (бағаналы диаграммада алынған әр тіктөртбұрыштың жанында бұл мәндерге қол қойылған):Енді планета атауларының әрқайсысында тіктөртбұрыштар бейнелейміз:

  •  олардың  ені қисынсыз, бірақ бірдей;
  • олардың ұзындықтары кестеде келтірілген сәйкес мәндерге, яғни тиісті планетадан Күнге дейінгі арақашықтық мәндеріне тең (бағаналы диаграммада алынған әр тіктөртбұрыштың жанында бұл мәндерге қол қойылған).

1-Бағаналы диаграмма бұл кестеде келтірілген деректерді дұрыс көрсететіні алынған диаграмманың үш дерекпен салыстырғанда көруге болады.

Жауабы: 1. бағаналы диаграмма.