Суретте нүктелермен абонент смартфонды пайдалану процесінде \(\displaystyle 2019\) жылдың әр айы үшін кеткен шығыс қоңыраулар минуттарының саны және гигабайттағы мобильді интернет трафигі көрсетілген. Ыңғайлы болу үшін минуттар мен гигабайттарға сәйкес келетін нүктелер сәйкесінше тұтас және нүктелі сызықтармен қосылған.
Бір жыл ішінде абонент «Стандартты» тарифті қолданды, оның абоненттік төлемі айына \(\displaystyle 350\) теңгені құрады. Абонент Қазақстан Республикасының аумағында болған жағдайда, «Стандартты» тарифтің абоненттік төлеміне мыналар кіреді:
- Қазақстан Республикасының аумағында тіркелген нөмірлерге шығыс қоңыраулардың \(\displaystyle 300\) минутын қамтитын минуттар пакеті;
- \(\displaystyle 3\) гигабайт мобильді интернетті қамтитын интернет пакеті;
- айына \(\displaystyle 120\) SMS кіретін SMS пакеті.
Тариф пакетінен тыс минуттар, интернет және SMS құны кестеде көрсетілген.
| Шығыс қоңыраулар | \(\displaystyle 3\)тенге./мин. |
| Мобильді интернет (пакет) | \(\displaystyle 90\)тенге. үшін \(\displaystyle 0{,}5\)ГБ |
| SMS | \(\displaystyle 2\)тенге./дана. |
Абонент роумингте байланыс қызметтерін пайдаланбаған. Жыл бойы абонент \(\displaystyle 110\) SMS жіберді.
Қараша айында \(\displaystyle 2019\) қазан айымен салыстырғанда шығыс қоңырау минуттарының саны қанша пайызға өсті?
Суреттен келесіні көреміз:
- көлденең осьте айлардың реттік нөмірлері белгіленген;
- сол жақ тік осьте шығыс қоңыраулар минуттарының саны белгіленген.
Қараша айында \(\displaystyle 2019\) қазан айымен салыстырғанда шығыс қоңыраулар минуттарының саны қанша пайызға өскенін анықтау қажет.
Есептің сұрағына жауап беру үшін келесілер қажет:
- қазан айындағы шығыс қоңыраулар минуттарының санын табыңыз;
- қараша айындағы шығыс қоңыраулар минуттарының санын табу;
- желтоқсандағы минуттар саны қарашаға қарағанда қанша пайызға көп екенін анықтаңыз.
Есептің шарты бойынша шығыс қоңыраулардың минуттар санына сәйкес келетін нүктелер тұтас сызықпен қосылған, сондықтан шешімі кезінде тек тұтас сынықты қолданамыз.
Қазан – бұл нөмірі \(\displaystyle 10 {\small}\) ай.
Көлденең осьте \(\displaystyle \color{red}{10}\) нүктесін белгілеп, ол арқылы тік түзуді жүргіземіз.
Қазан айындағы шығыс қоңыраулардың минуттарының саны осы түзуде жатқан тұтас сынықтың төбелеріне сәйкес келеді.
Аталған түзуде тұтас сынықтың жалғыз төбесі жатыр.
Сол жақ тік оське сәйкес келетін минуттар санын анықтайық.
Бұл белгі \(\displaystyle 200 {\small}\) екенін көреміз
Демек, қазан айында шығыс қоңыраулар минуттарының саны \(\displaystyle 200\)минутты құрады.
- Қазан айындағы минуттар саны \(\displaystyle \red{200}\) тең және бұл \(\displaystyle 100\%{\small .}\) Сонда \(\displaystyle 1\)минут \(\displaystyle \frac{100}{\red{200}}\) пайызды құрайды.
Қараша айындағы минуттар саны \(\displaystyle \blue{325}{\small }\) тең. Демек, пайызбен бұл \(\displaystyle \blue{325}\cdot \frac{100}{\red{200}}\)пайызды құрайды.
Келесіні аламыз:
\(\displaystyle \blue{325}\cdot \frac{100}{\red{200}}=\frac{\blue{325}}{\red{200}}\cdot 100=162{,}5\%{\small .}\)
- Демек, қараша айындағы шығыс қоңыраулар минуттарының саны қазанмен салыстырғанда
\(\displaystyle 162{,}5-100=62{,}5\%{\small }\) өсті.
Жауабы: \(\displaystyle 62{,}5\)